‘The greatest showman’. Het staat op een poster voor een van de zalen. In een daarvan zagen we net de nieuwe Star Wars. “De greatest showman, daar heb ik een tijd geleden iets over gelezen in de Van Dale”, zeg ik. “Hoe heette die gast ook alweer? Hij had Jumbo, die bekende olifant van puzzels in het circus en het woord staat voor een steeds overtreffende trap.” Ik google het. Barnum. Ja. Dat was het.
Barnum. Naar de showman Phineas Taylor Barnum (1810 – 1891), die met zijn circusproducties steeds voor de overtreffende trap zorgde.1 De entertainer kocht de wereldberoemde olifant Jumbo als aanwinst voor zijn circus. Daarnaast maakte een 161-jarige vrouw deel uit van het gezelschap, een Siamese tweeling en een beroemde dwerg die Tom Pouce heette (en ook wel bekend stond als General Tom Thumb).
Het leven van P.T. Barnum
Het vreemde circus waarmee Barnum rondtrok, werd na zijn dood verkocht en samengevoegd met een ander circus, en dat heeft tot vorig jaar nog rondgereisd. De showman is ook nog burgemeester geweest en schreef een paar boeken. Irving Wallace publiceerde in 1959 een biografie over zijn leven en dat moet een intrigerend verhaal zijn, maar in de recensie lees ik dat ik beter de autobiografie van Barnum kan lezen, omdat deze een beter inzicht geeft in het gedachtegoed van de grootste showman van de 19e eeuw. Met de passende titel: The Life of P. T. Barnum, Written by Himself. Ik mag die gast wel.
En nu is er opeens een film over Barnum verschenen. Als mensen vragen welke zin het heeft een woordenboek te lezen, dan kan ik nu zeggen dat het je algemene kennis vergroot met nuttige weetjes; zoals waar de olifant Jumbo vandaan kwam en hoe deze om het leven kwam. Ik heb ook een goede reden om de film binnenkort in de bioscoop te kijken. Ik vroeg me enkel nog af hoe een olifant bij een treinongeluk om het leven komt. Mogelijk door zijn leefstijl. Jumbo dronk in zijn dierentuinperiode vijf liter water, vermengt met whisky. Per dag. Ik weet niet hoe de verhouding water-whisky is geweest, maar de beroemdste olifant aller tijden was waarschijnlijk altijd dronken.
Anekdotejagertroffee
Online geschiedenismagazine Historiek beschrijft dat Jumbo door de Londense dierentuin Zoological Gardens werd verkocht. ‘Niet alleen had de olifant regelmatig woedeaanvallen, vermoedelijk vanwege zijn ongewone groeitempo, ook waren zijn verzorgers bang dat Jumbo compleet zou gaan flippen als zijn vaste begeleider Matthew “Scotty” Scott overleed.’ Misschien hadden ze beter de whisky uit zijn dieet verwijderd.
De olifant werd gekocht door Barnum, vervolgens vervoerd in een krat en kreeg een flesje whisky mee voor onderweg. Zo ging dat.
‘Een aardige anekdote is dat Jumbo en zijn begeleider Scotty, die was meeverhuisd met zijn troeteldier, elke avond voor het slapengaan samen een flesje bier leegdronken. Op een dag was Scotty in slaap gevallen, nog voor het flesje bier leeg was. Jumbo tilde Scotty voorzichtig op en zette hem naast het flesje bier neer, zodat hij het gerstenat alsnog kon opdrinken.’2. Dit is geen aardige anekdote, maar een die een anekdotejager boven zijn openhaard zou hangen en zou koesteren als grootste trofee. Het verhaal van Jumbo is metagroots.
Jumbo kwam om het leven door een treinongeluk. Niet omdat hij ladderzat voor een trein liep, maar uitgeput na een show werd geschept door een locomotief. De stoet van dieren van het circus liep langs het spoor en werd verrast door een onverwachtse trein.
Een stervende olifant is bij voorbaat tragisch, maar de beroemdste olifant aller tijden onder leiding van de grootste showman die onder een trein komt, is barnum. Barnumtragisch.