Het is een willekeurige middelvroege ochtend begin 1900. Klaas de Vries en zijn leerling Bintje kweken aardappelen, waarschijnlijk de ganse dag. Klaas de kweker staat bekend als nukkig persoon. Draagt het hart op de tong en stopt het graag in de grond voor zijn potige piepers. Daarboven verschrompelt het als een vampier op Ibiza. Bintje, …
Bezienswaardigheden. Dat wat in een stad, een streek het bezien waard is: de bezienswaardigheden van Bergen op Zoom. Het staat er echt. Waarom? De Van Dale als Tripadvisor. Laatst werd de berglucht aangeraden en nu de bezienswaardigheden van het Brabantse Bergen op Zoom. Het moet daar wel heel erg bijzonder zijn, nu deze stad is …
Verder lezenMijn naam in de Dikke Van Dale en de wereld veroveren (44)
Geïnspireerd door de film Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, probeer ik mijn lievelingswoord Bekotebikkerd langs de snelweg op een groot bord te plakken. Three Billboards Outside Ebbing, Missouri gaat over een moeder die drie billboards langs een afgelegen weg afhuurt. Daarop plaatst ze een boodschap gericht aan de lokale politiechef om hem te bewegen meer tijd …
Het lezen van de Dikke Van Dale begint vorm te krijgen in de grote beweging van de tijd. Niet in de vlugge ochtenden, geen openbaring tijdens fietstochten of in de aanloop naar de nacht. De dagen veranderen, mijn toekomst draait een kant op. Het lijkt erop dat ik een voet in de beugel heb, op …
Verder lezenDe dood is een ontroering en ik heb een nieuwe baan (42)
De woorden van Martinus Nijhof zingen zich los van hun betekenissen, beschreef hij in het gedicht Tweeërlei dood. Vreemd ijlt geluk voorbij oneindig missen. Stuivende sneeuw, o lied! – ik adem hijgend Een ijskoud licht in, en mijn woorden, stijgend, Zingen zich los van hun betekenissen. (Verkorte weergave van het gedicht. Uit: Verzamelde gedichten (1990) …
Na de berenlul (een frikandel) las ik in de Dikke Van Dale dat men met vaste wil bergen kan verzetten, en kort daarna liep ik in de supermarkt tegen een bordje op bij het schap met de chocoladerepen. ‘Win een reis naar de bergen.’ Zo staat het toeval soms keurig op je te wachten. Lees …
Eindelijk. Ik zat pagina na pagina te plampetoeren over de saaiheid van het verhaal en bepekte me erop dat ik een beetje chagrijnig werd. Hoe ging ik deze bladzijdes samenvatten tot iets leesbaars? En toen was het opeens daar: het citaat van Voskuil. Als een eerste vakantiedag op een dakterras met belvédere. Het citaat van Voskuil …
Je kunt me inmiddels betichten van bellettristerij: een overdreven zucht tot alles wat de schone letteren betreft. Gisteren mocht ik daar op een podium in Leiden weer iets over vertellen. Ik ben bang voor podia, en kijk vaak met veel bewondering naar de mensen die er een tijdje durven te staan (zeker als er ook …
Verder lezenBelforts van stress en een beeldgedicht over een vergeten nummer (38)
Bekotebikkerd. Dat is een zin op zich. Ik vind het terug in een Belgische masterscriptie over alle woorden die volgen op be-, in een krantenartikel uit De Stem van 6 december 1986 (‘als je in Scheveningen zegt dat Hagenaars vriendelijke, gulle mensen zijn, dan zullen echte êgegatjesmense zeggen: ben je bekotebikkerd?’) en Dimitri Verhulst liet het een man zeggen in …
Verder lezenBekotebikkerd pikken van Dimitri Verhulst en een webshop openen (37)
Dit jaar heb ik geen andere (en goedkopere) zorgverzekering afgesloten, maar is mijn begrafenis wél tot in de puntjes geregeld. Oké, dat is overdreven, meer tot de komma’s. Mijn dagen in de weken voorafgaand aan de Nieuwjaarswisseling staan vooral in het teken van het niet vergeten over te stappen van zorgverzekering, omdat het een jaar …
‘The greatest showman’. Het staat op een poster voor een van de zalen. In een daarvan zagen we net de nieuwe Star Wars. “De greatest showman, daar heb ik een tijd geleden iets over gelezen in de Van Dale”, zeg ik. “Hoe heette die gast ook alweer? Hij had Jumbo, die bekende olifant van puzzels in het …
Verder lezenHet hele woordenboek lezen is een barnumproject (35)
De straat is bezaaid met omgevallen fietsen. Kerstbomen opgestapeld tussen hekken. Gevangengezet voordat ze worden vernietigd door vuur. Nat karton van vuurwerk kruipt tegen de stoepranden aan. Fietsers batteren. Het lijkt alsof de wind van begin januari alle overgebleven kerstverlichting in een keer probeert uit te blazen. Een paar kinderen laten zich van een kunstwerk …
Verder lezenFietsers batteren en een slaapverwekkend vervolg van de B (34)
Ik heb de zin van het leven nog niet gevonden, maar in ieder geval wel het lettertype waarin deze geschreven is. Ik kan niet om de prijzende omschrijving in de Dikke Van Dale heen: ‘helder, goed uitgebalanceerd lettertype (veel gebruikt voor boekdrukwerk vanwege de uitstekende leesbaarheid)’. Mijn stukjes lees je vanaf nu in Baskerville. John …
Verder lezenGroene thee drinken, de was doen en Netflix (33)
Onwillekeurig loopt er soms een gebeurtenis synchroon aan de woorden in het woordenboek. Dat is interessant, want je vindt een woord dat eindelijk past bij een moment dat je eerst geen naam kon geven. Hoe vaak hoor je dat mensen geen woorden kunnen vinden voor het moment? Ik word daar opstandig van. Als je het niet …
Verder lezen*** ********* van ***** ******** en naar de barbiesjes vliegen (32)
Balthazar was de laatste koning van Babylon en hij verloor zijn rijk omdat hij een slok te veel op had. Als gevolg van deze pijnlijke verzuiping, werd zijn prachtige stad ingenomen door een drooglegging. Terwijl Balthazar (of Belzasar*) nog eens een heilige tempelbeker inschonk met wijn, wist hij niet dat hij eigenlijk proostte op zijn laatste …
Verder lezenBalthazar dronk te veel op zijn feestje en verloor alles (31)
“Balboekje? Weet jij wat dat is?” vraag ik mijn collega tijdens een avonddienst. “Ja, zeker. Daar schreef je vroeger namen in van mensen waarmee je wilde dansen.” Ik kijk alsof ik een glaasje water zie branden. Verbaasd, maar niet heel erg. Meer verrast. “Hoe weet jij dat?” “Van mijn opa”, vertelt ze. “Als ik naar …
“Pauze werk”, dat prijkt bovenaan bladzijde 265. Soms lees ik in een koffie- of lunchpauze een paar woorden. Op zoek naar een schat, een vondst, in de inleiding van de B. De A maakte me hongerig, maar de woorden in de eerste regionen van de B blijken slechts droge theekaakjes, niet in staat de trek …
Vorige week vroeg ik voor de grap (al zijn er sterkere harlekinades te bedenken of poetsen te bakken) aan mijn leidinggevende of ik deze week een baaldag kon opnemen. Baaldag. Stond gewoon in de Van Dale. Het leverde een gesprek op in een kamertje met een teamleider die uitlegde dat een baaldag niet zozeer te voorspellen is, …
Zo. Twee weken nadat ik met de Dikke van Dale op het podium stond, is het leven weer in zijn gangetje gezet. Een paar dagen geleden stonden mijn verliefde en ik in een spannender gangetje in de medina van Marrakesh en werden we in het nauw gedreven door gasten die geld wilden en losse handjes …
Verder lezenDe Dikke van Dale naar de Sahara dragen en een baaldag opnemen (27)
Hij zit zo’n beetje standaard in mijn rugtas. Sinds vijf maanden. Dik, is ‘ie. Zwaar. Echt zwaar. En lelijk, eigenlijk. De kaft is bruin en hij glimt een beetje door een paar vetvlekken. Waarom doe ik dit eigenlijk? Dagelijks een woordenboek uit 1999 op mijn rug dragen, dat ik soms niet eens opensla? Het meesjouwen naar …
De omschrijving van aubaude vind ik, als je er even over nadenkt, erg grappig: 1616 uit het Frans, van auba (dageraad), zang- of muziekuitvoering in de ochtend als huldeblijk, met name voor iemands woning. Schitterend toch? Een compliment zo gelaagd, dat je het bij vroege dageraad overhandigt, met muzikale begeleiding en dan wel met name …
Verder lezenAvondlijk stuk en een augurk is gewoon een soort van komkommer (25)
Het is weer zover! De ophefmaanden zijn begonnen. Zodra de dagen korter worden, stijgt het gemiep. Over pepernoten in juli, de kleding van de HEMA, de dienstregeling van de NS en een dreigende kernoorlog. Onbegrijpelijk. Maar wat ik er vooral niet snap, is ophef over een winkel. Een winkel. Volgens mij vergeten mensen wel eens …
Verder lezenBescherming tegen een regen van radioactieve zonnestofjes (24)
Als je net je voet op een boot zet om in drie kwartier naar het vaste land van de Verenigde provincies der Nederlanden te varen en je telefoon zit niet in je zak, dan is deze waarschijnlijk in een vakantiehuis blijven liggen. En dat was bij mij inderdaad het geval. Een dag later zat ik per …
Verder lezenMijn telefoon bleef op een eiland liggen en ik reed per ongeluk naar Hilversum (23)
Het zit tegen, want ik zit bij anti! Dat is meteen moeilijk, want je kunt je lastig aansluiten bij iets dat anti is. Dat deed me denken aan een mooie zomermiddag, toen ik de Van Dale op een dakterras opensloeg. “Lid van een afschaffingsgenootschap”, las ik toen voor. “Het lidmaatschap van een afschaffingsgenootschap, hoe ziet …
Verder lezenOveral tegen zijn (maar pas na het weekend met schoonfamilie) (22)
“Zei je net serieus ‘Vin’?”, vraagt ze. Vincent van Gogh is opeens overal. In de krant die ik op zaterdagochtend opensla: in een toga van Ella Hendriks (hoogleraar Conservering en restauratie van cultureel erfgoed aan de Universiteit van Amsterdam). Op televisie: in het programma het Geheim van de meester, over een van zijn werken dat hij …
Verder lezenEen café bij nacht en in de wolken met Vincent van Gogh (21)
“Mag ik even in uw tas kijken?” Een beveiliger wenkt me. “Het is nogal donker in mijn tas, maar ik heb vooral een dik boek bij me,” zeg ik, terwijl ik mijn rugzak openhoud. “De Dikke van Dale?” Hij kijkt verbaasd. “Ja, die ben ik aan het lezen”, antwoord ik. “Helemaal? Van a tot z?” “Helemaal, …
Verder lezen‘Ambitie lijkt me iets absurds, maar je hebt het nodig om te slagen’ (20)
Amantes Amentes. Het is 7 augustus, 11.04 uur en ik zit in een hippe koffietent in Londen. Ze hebben haver voor in de koffie, of oat, of soja en op geroosterd brood ligt veelal avocado besproeit met hippe dressings. Je kunt een grote aversie hebben tegen hipsterhotspots (ik kreeg het laatst aan de tak met …
Orgaanuitval. Eieren. Bloedluizen. Ik lig in bad en de ontspanning is er meteen een beetje af. Zat er fibrovergif in mijn ei vanochtend? Een paar minuten later sta ik in de keuken. Een handdoek om mijn middel. Een ei in mijn hand. Ik knijp mijn ogen samen en probeer de code op de schil te …
Verder lezenUit bad vanwege gifeieren en gedichten van Dale (18)
Omdat ik overdag werk, duik ik voortaan ’s nachts in het woordenboek. Nu zullen mijn teksten daar waarschijnlijk niet veel beter van worden, maar de vaart moet erin blijven zitten. Kwantiteit gaat vaak wel degelijk boven kwaliteit. Niets is niets. Nacht I Het is 00:21 uur en ik heb de Dikke van Dale helaas niet …
Hahaha! Laat ik beginnen met een gulle lach, dacht ik, dat is beter dan te starten met hetgeen dit stuk werkelijk over gaat: gedichten. Zeg eerlijk, je overweegt nu af te haken he? Maar het wordt leuk. Over rederijkers, de laat-middeleeuwse gedichtenwedstrijden die ergens doen denken aan een vroege hiphopcultuur en over tien jaar Russische …
Verder lezenBijna de gedichten van Dale, maar vooral Groningen (16)
(Na vele pagina’s mislukte en geschrapte teksten, heb ik besloten om de eerste zin van dit stuk in ieder geval maar te schrappen, want er hangt altijd zoveel af van een eerste zin, dus ik schrijf gewoon de tweede zin. Als je niet weet waar je moet beginnen, dan begin je gewoon niet.) Inmiddels ben …
Verder lezenDe alleronste proza zonder eerste en laatste zin (15)
Af. Alles is af. Tot bladzijde 155 begint élk woord dat ik lees met af-. Maar er is ook goed nieuws. Ik heb pagina 100 van de Dikke van Dale bereikt! Reden voor een feest. Niet dat ik het feest ga vieren, maar als ik vannacht een shift in de garderobe sta, zal ik …
Amnestische afasie: onvermogen tot het vinden van het juiste woord. Dat is geen motiverend begin voor iemand die een woordenboek leest. Maar het wordt snel beter. Aanslagen, die met een sisser aflopen. Ontploffende woorden en chemische liefdesreacties. Er gebeurt eindelijk iets. Het is bijna middernacht en ik sla de Dikke van Dale open op pagina 82. …
Verder lezenOntploffende klanken en zuurstof is hopeloos verliefd op ijzer (13)
Op een campingstoel voor de tent. In de ochtend. Muziek van The Beatles op de achtergrond. Ergens uit een kring van gehurkte mensen voor andere tenten. De Dikke van Dale ging mee naar Best Kept Secret festival. Ik draag hem door de Hilvarenbeekse bossen over paden met lievelingslampjes. De tocht vanaf de parkeerplaats is lang, …
Verder lezenVerkering vragen per brief, Kim Janssen en Maansteen (slechte titel) (12)
Bladzijde 64, maar eerst even terug naar bladzijde 20 Aanmodderen. Dat is een goede samenvatting van de afgelopen jaren. Ik doe het graag, beetje mijn snuit in modder drukken. Ik steek mijn kop in ieder geval niet meer in het zand. Hoewel ik dus maar wat aanmodder, houd ik bij het lezen van de Van …
Verder lezenTaarten zijn gore balen slagroom zonder plan en ik ook (10)
De vagina is achterkousig. Ook al weet je nog niet wat achterkousig betekent. In 1600 betekende het in ieder geval nog: van achter en kous, dat we moeten zien als een aanduiding voor het vrouwelijk geslachtsdeel. Een depreciërende samenstelling met de betekenis ‘geneigd tot achterklap’. Vergelijk ‘zeurkous’. Vind ik mooi. Ja sorry hoor, na acht …
Verder lezenDe vagina is achterkousig, geneigd tot roddelen en te vergelijken met zeurkous (9)
De Dikke Van Dale heeft de afgelopen dagen in het gras van verschillende Utrechtse parken gelegen. Ik lag ernaast. Of erop. Het woordenboek deed vaak dienst als kussen. En het ligt prima, met zoveel woorden onder je hoofd. Blz. 56 t/m 64 27 mei, 30 graden. Julianapark. Vliegtuigen trekken witte strepen op een strak blauw …
Verder lezenDe zon schijnt sinds achtereergisteren en Trump vaart op de Acheron (8)
Ach, de zon. In het zwembad vandaag. Nu zit ik op de grond met het woordenboek, mijn huid gloeit. Te lang op een kant gelegen, die ik niet voldoende had ingesmeerd met zonnebrand. Ik las in De Dikke Van Dale over chemische reacties terwijl er ongemerkt een brandje werd gestookt op mijn zij. Het boek …
Verder lezenDe Geofaag die de wereld opeet en mijn benen zijn verbrand (7)
Machtige aardappelsoep. Buiten is het 27 graden. De zon schijnt, de terrassen zitten vol en ik loop nog een keer naar de supermarkt voor een bakje room. Dat was ik vergeten. Als ik niet de Dikke van Dale aan het lezen was, dan had ik nu waarschijnlijk gekozen voor een lichte zomerse maaltijd, maar ik …
Verder lezenAardappelsoep in de zomer: een ziekelijk recept uit een woordenboek (6)
Goeiegezegdesmorgen, Even los van De Dikke van Dale; gisteren heb ik het grootste gat in de historie van mijn bestaan in een dag geslapen. Noem het gerust een krater, of een meteoriet die naast dinosaurussen ook de tijd wegvaagt. Ik lag om negen uur ’s ochtends in bed en werd om zeven uur ’s avonds wakker. …
Verder lezenMet de apenbillen bloot: een winkelverbod van twintig jaar (5)
Verlost van aan-! En aangekomen bij Aap. Op 9 mei ben ik begonnen met het lezen van de Dikke van Dale uit 1999. Helemaal. Van a tot z. Dat lijkt een onbegonnen missie; en dat is het ook. Saai is het zeker niet. Wel zwaar, ik sleepte het massieve woordenboek vorig weekend mee naar Zwolle. …
Verder lezenGeen recensie van Woody Allen, maar wel Tindergedichtjes (4)
Het kost ongeveer een uur om vijftien pagina’s van de Dikke van Dale (1999) te lezen. Als je uit gaat van werkweken van 40 uur, dan kost het 7,5 weken om hem helemaal uit te lezen. Omdat ik die uren al besteed aan nuttigere zaken, wordt het uitlezen van de Dikke over een langere periode uitgesmeerd. Komt allemaal wel goed.
Verder lezen‘De nieuwe Woody Allen is een échte aanrader’ (3)
De shit is aan. Ik ben tien bladzijdes verder in de Dikke van Dale en zit nog steeds bij aan. Een heftig gesprek gevoerd aan het einde van de werkdag. Dat vraagt om lucht in het hoofd. Hardlopen dus. Ik kan ’s avonds wel een aangepaste omgeving gebruiken en trek een samenraapsel van kledingstukken aan (waaronder een …
Het is een bekend cliché: refereren aan de betekenis van een woord in de Dikke van Dale. Een cliché is volgens de Dikke van Dale uit 1999 een ‘telkens overgenomen, altijd weer gebruikte en daardoor versleten, niet meer ‘sprekende’ wending of figuur’. Dit bedoel ik dus. Maar wist je wat een Aak is? Een groot, platbodemd, …